Қар көшкіні – бұл 20-30 м/с жылдамдықпен қозғалатын қардың массасы. Қар көшкінінің түсуі ауа райының алдын ала толқынымен бірге жүреді, бұл қатты қирауға әкеледі. Қар көшкіні ұзақ қардың түсуіне, қардың қатты еруіне, жер сілкінісі мен жарылыстарға байланысты болуы мүмкін. Әдетте қар көшкіні ғимараттарды, инженерлік құрылыстарды бұзады, жолдар мен тау жолдарын жауып тастайды. Адамдар үшін қар көшкіні өте қауіпті. Қар көшкінінің астына түскен адамға өзін-өзі босату өте қиын, ал адам ауыр жарақат алуы мүмкін.
Алматы облысының аумағында қар көшкіні болуы мүмкін 55 аумақ анықталды, оның ішінде: Талғар ауданы бойынша – 31 учаске, анықтама үшін: (Солдатсай шатқалында – 9 учаске, Еликсай шатқалында – 6 учаске, Талғар өзенінің оң жақ шеті бойынша – 12 учаске, Ойқарағай шатқалында – 4 учаске), Еңбекшіқазақ ауданы – 24 учаске; анықтама: (Есік қаласы – Есік көлі автожолымен 7 учаске, Түрген-Батан трактісі ауылының 17учаскесі). Қыс мезгілінің басынан бастап жалпы көлемі 5570,6 м3 болатын 17 өздігінен қар көшкіні тіркелді. Іле Алатауы тауларында ақпанның екінші онкүндігінде 3,9-дан 5,2 мм-ге дейін жауын-шашын түсті. Қазіргі уақытта қар жамылғысының биіктігі орташа таулы аймақта норманың 103-113 пайызын, биік таулы аймақта норманың 97 пайызын құрайды. Алматы облысының таулары мен тау бөктеріндегі көшкін қаупі жылдың кез келген уақытында туындауы мүмкін. Бірақ көбінесе бұл желтоқсаннан сәуірге дейінгі аралық. Қар көшкінінің пайда болуына бірнеше факторлар әсер етеді, олардың ешқайсысын елемеуге болмайды. Бұл, ең алдымен, ауа температурасы мен күннің қарқындылығы. Көлбеу пішіні мен ондағы топырақ түрі де маңызды. Төбе тәрізді беткейде қардың түсу ықтималдығы ойыс беткейге қарағанда көбірек. Жартасты беткейлерде қар шөппен жабылғанға қарағанда жақсы сақталады. Сондай-ақ көлбеудің тік болуы қар көшкінінің пайда болу ықтималдығына тікелей әсер етеді – ол неғұрлым жоғары болса, соғұрлым қауіп төнеді.
Қар көшкіні кезінде қалай әрекет ету керек?
Егер сізге қар көшкіні келе жатса, бірақ ол әлі де жоғары болса, оның жолынан дереу қашыңыз. Қауіпсіз жерге жасырыныңыз, жартастың артына немесе ойыққа паналаңыз. Бірақ жас ағаштардың артына тығылмаңыз. Егер қар көшкінінен жасырыну мүмкін болмаса, артық заттардан арылыңыз, қар көшкінінің қозғалыс бағытында жатыңыз және тізеңізді асқазанға қысыңыз, аузыңыз бен мұрныңызды шарфпен немесе қолғаппен жабыңыз. Қар көшкінінде қозғалғанда, оның бетінде қалуға тырысыңыз, жылдамдық төмен болатын шетіне қарай жылжытыңыз. Қар көшкіні тоқтаған кезде бет пен кеудедегі кеңістікті тазалаңыз, бұл тыныс алуға көмектеседі. Қар көшкініне түскеннен кейін айқайламаңыз, қар дыбыстарды сіңіреді, ал айқай мен мағынасыз қозғалыстар сізді күш, оттегі мен жылудан айырады. Жоғары қарай жүруге тырысыңыз. Ең бастысы: үрейленбеуге тырысыңыз және ұйықтамаңыз. Егер сіз қардың астынан шықсаңыз немесе құтқарушылар сізді тапса, өзіңізді тексеріңіз. Егер сіз өзіңізді сау деп санасаңыз да, дәрігерге қаралыңыз.
