Қазіргі қоғамда жастарға сену – жиі айтылатын, бірақ мағынасы мен ауқымы кейде түсініксіз болып жататын сөз. Бұл сөзді естігенде көбіміз ішімізден бір сәтке терең ойланып, «Шынымен, біз оларға сенеміз бе?» деп сұраймыз. Себебі жастарға сену – бұл тек ұран немесе декларация емес, олардың болашағы үшін нақты қадамдар жасау, оларға мүмкіндік беріп, қолдау көрсету. Бірақ осы сенім шынайы ма, әлде қоғамның өз міндеттерінен бас тартуы үшін айтылатын сылтау ма?
Біз жастарға сенеміз деп жиі айтқанымызбен, бұл сөздің артында шынайы қолдау, нақты іс-әрекет пен жастардың дамуына бағытталған қаржылық, білімдік, әлеуметтік қолдау қажет екені ұмыт қалады. Жастарға сену дегеніміз – олардың мүмкіндіктерін ашып, кедергілерді жоюға бағытталған нақты шаралар қабылдау. Егер біз оларға сенсек, оларды өмірге, жұмыспен қамтуға, білім алуға қажетті мүмкіндіктермен қамтамасыз етуіміз керек.
Мемлекеттік деңгейде жастарға бағытталған бірқатар бағдарламалар мен жобалар бар. Бірақ бұл бағдарламалардың барлығы бірдей тиімді ме? Жастарға жұмыс орындарын ұсынатын «Жастар практикасы» немесе «Стартаптар үшін гранттар» сынды бағдарламалар көптеген қиындықтарға тап болады. Әдетте жастарға арналған қолдау тек бірқатар шарты мен әкімшілік процедуралармен шектеледі, ал шын мәнінде осы бағдарламаларға қатысу үшін әр жас адам өз ресурстарын, уақытын және энергиясын жұмсауға мәжбүр. Осылайша, жастарға «сенім білдіру» кейде олардың үміттерін толықтай ақтамайды.
Жастардың болашаққа үлкен сеніммен қарайды. Олар қоғамды өзгертуге, әлемді жақсартуға дайын. Олардың армандары шексіз: жаңа технологиялар, инновациялар, әлеуметтік әділеттілік, экология мәселелері – олардың басты назарында. Бірақ көптеген жастар үшін ең қиын нәрсе – осы армандарын жүзеге асырудағы шектеулер мен кедергілер. Қоғамда олардың идеяларына қолдау көрсететін мықты жүйелер мен мүмкіндіктер жоқ, қаржылық жағдайлар мен білім алу мәселелері тағы бар. Сондықтан жастарға сену бұл тек ұран сөздер ғана емес, олардың бастамаларын қолдау, жаңа жобалар мен идеяларға инвестиция салу, кәсіби даму үшін жағдай жасау керек дегенді білдіреді. Оларға тек құрмет көрсетіп, арманды болашаққа деген ұрандармен ғана емес, нақты мүмкіндіктермен қолдау көрсету керек. Бұл жастардың әлеуметтік және кәсіпкерлік бастамаларына қолдау білдіруді, олардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға жағдай жасауды талап етеді.
Жастарға сенеміз деген сылтау ма?
Қоғам мен мемлекеттің «жастарға сенеміз» деген сөзі кейде сылтауға айналып кететіні өтірік емес. Өйткені жастарға деген сенім тек сөзбен ғана шектелмеуі керек. Егер оларды белсенді түрде қолдамасақ, ресурстар мен мүмкіндіктерді ұсынбасақ, тек ұранмен ғана шектелсек, онда бұл сенімнің артында ешқандай нақты әрекет болмайды. Осылайша, жастарға сену сылтауға айналады, ал қоғамның өзі оларға ешқандай мүмкіндік бермейді.
Шын мәнінде, жастардың әлеуетін жүзеге асыру үшін нақты қадамдар қажет. Олар тек жұмыс істеп қана қоймай, өздерінің құқығы мен мүмкіндіктерін қорғау үшін белсенді болуы керек. Сонымен қатар, бұл белсенділік қоғам тарапынан да қолдауға ие болуы тиіс. Тек осылайша жастар өз болашағын қалыптастырып, елдің дамуына өз үлестерін қосады.
Жастар – болашақтың қожайындары. Олар жаңа технологиялар мен ақпараттық дәуірдің белсенді қатысушылары, өз идеялары мен армандарын жүзеге асыруға ынталы. Көптеген мемлекеттің жетекшілері мен саяси қайраткерлері жастардың әлеуетіне сенім білдіріп, оларды елдің дамуының қозғаушы күші деп атайды. Алайда, бұл сенімнің артында нақты мүмкіндіктер, жауапкершілік пен күшті әрекеттер қажет екенін ескергеніміз жөн. Біз жастарға сенеміз, бірақ олар не істей алады? Бұл сұрақтың жауабы өте маңызды, өйткені жастардың іс-әрекеттері болашақтың қалай қалыптасатынын анықтайды.
Жастардың бүгінгі таңда алға шығуының бірден-бір себебі – олардың жаңашылдыққа, жаңа идеяларға, технологиялық прогреске бейімділігі. Әлемде болып жатқан өзгерістер мен инновациялар жастардың қолында, олар қоғамның барлық саласында жаңа бағыттар мен тәсілдер ұсынуда. Жас кәсіпкерлер, ғалымдар, инженерлер, дизайнерлер, әлеуметтік қызметкерлер мен саясаткерлер болашақтың ең маңызды өзгерістерін қалыптастыруға дайын. Олар өз өмірін ғана емес, бүкіл әлемді жаңартуға ұмтылуда. Оларға сенім артқан кезде, олардың алдағы уақытта еліміздің болашағын қалыптастырудағы жауапкершілігін де ескеру қажет. Болашақ, шынында, жастардың қолында, бірақ оны қалыптастыру үшін өздерінің азаматтық жауапкершілігін сезінуі маңызды. Олар тек инновациялар мен жаңа идеяларды ғана емес, қоғамдағы әлеуметтік мәселелерге қатысты шешімдер де ұсынуы керек.
Олар экологиялық мәселелерді шешуге, әлеуметтік теңсіздікті жоюға, білім алу мен денсаулық сақтау жүйелерін жақсартуға өз үлестерін қосуы тиіс. Қазіргі жастар, әсіресе, экология, әлеуметтік әділеттілік және адам құқықтары мәселелерінде белсенді болып отыр. Бұл салалардағы әрбір жас адам өз дауысы мен әрекетінің маңыздылығын түсініп, қоғамды жақсартуға бағытталған нақты қадамдар жасауға міндетті.
Біз жастарға сенеміз деп айтқанымызбен, мемлекет тарапынан нақты қолдау мен мүмкіндіктердің көп болмауы жастардың әлеуетін толыққанды ашуға кедергі болуы мүмкін. Жастарға арналған білім беру бағдарламалары, кәсіпкерлікті қолдау жобалары, жұмысқа орналасу мүмкіндіктері, мәдени және шығармашылық бастамаларды дамыту бойынша мемлекеттік қолдау маңызды. Бірақ көптеген жастар әлі күнге дейін қаржылық қиындықтарға, мүмкіндіктердің шектеулі болуына және кәсіби жетіспеушіліктерге тап болуда.
Тек мемлекеттің қолдауымен емес, өз күштерімен де олар үлкен өзгерістер жасай алады. Өзіндік дамуға, кәсіп ашуға, шығармашылыққа ұмтылған жастардың көпшілігі бүгінгі қоғамның өркендеуіне өзіндік үлесін қосуда. Олар еркін түрде әлемдік деңгейдегі білім мен тәжірибе алу мүмкіндіктерін пайдаланып, жаңа кәсіпкерлік бағыттар мен инновациялық жобаларды іске асыруда. Жастардың өзіне деген сенімі мен мақсатқа жетудегі табандылығы – олардың үлкен мүмкіндіктерінің кілті.
