Соңғы жылдары Т.Рысқұлов ауданы әлеуметтік-экономикалық даму бағытында айқын оң өзгерістерге қол жеткізіп келеді. Бұл – аудан халқының ерен еңбегі мен жергілікті атқарушы биліктің жүйелі жұмысының нақты нәтижесі. Биылғы қаңтар-қыркүйек айларындағы қорытынды есеп бойынша аудан экономикасының басым бағыттарында тұрақты өсім байқалады.
Экономиканың тұрақты дамуы ең алдымен инвестиция көлемінің артуымен тікелей байланысты. Аудан әкімдігі ұсынған деректерге сәйкес, негізгі капиталға салынған инвестиция көлемі 12,2 млрд теңгені құрап, жоспар 167,9 пайызға орындалған. Бұл – инвесторлардың аудан экономикасына деген жоғары сенімінің айғағы. Инвестициялық белсенділік құрылыс саласына да тың серпін берді. Құрылыс жұмыстарының жалпы көлемі 9 млрд теңгеге жетіп, тұрғын үй құрылысы 10 602 шаршы метрді құрап, жоспар 104,5 пайыз орындалды.
Өнеркәсіп саласы да серпінді дамуда. Тоғыз айда 15,2 млрд теңгенің өнімі өндіріліп, өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда жоғары көрсеткішке жетті. Сауда айналымы 6,4 млрд теңгеге жетіп, өсім индексі 109,8 пайыз болып отыр. Бұл көрсеткіштер аудандағы шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің белсенділігін арттырып, өндірістік әлеуеттің кеңейіп келе жатқанын білдіреді. Инфрақұрылымды жаңғырту, жаңа технологияларды енгізу және өндіріс орындарының кеңеюі өңірдің тұрақты дамуына оң әсерін тигізуде.
Аудан экономикасының негізгі тірегі болып отырған ауылшаруашылығы саласында да тұрақты өсім бар. Биылғы жылдың қорытындысы бойынша жалпы өнім көлемі 19,7 млрд теңгені құрап, жоспар толық орындалды. Мал шаруашылығында 103,7 пайыз көрсеткішке жетіп, өткен жылмен салыстырғанда нақты өсім байқалды. Өсімдік шаруашылығын дамытуда да жаңа мүмкіндіктер ашылып отыр. Бұл бағытта инфрақұрылымдық жобалар жүзеге асырылуда. Соның ішінде Қарақат каналының реконструкциясы қолға алынып, 2025 жылы толық аяқталуы күтілуде. Бұл өз кезегінде егін шаруашылығының өнімділігін арттыруға, су ресурстарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Аудан әкімдігінің деректері бойынша, осындай шаралар жергілікті фермерлердің өнім сапасы мен көлемін арттыруға, ауыл шаруашылығы саласын тұрақты дамытуға бағытталған.
Экономикалық өсімнің тағы бір көрсеткіші – ауданның қаржылық тұрақтылығы. 2025 жылғы 1 қазанға дейінгі есеп бойынша бюджет кірістері 6,2 млрд теңгеге жетіп, жоспардан 185,7 млн теңгеге артық орындалды. Өзіндік кірістердің өсуі 107 пайызды құрап, 3,3 млрд теңгеге жеткен. Бұл көрсеткіштер аудандағы экономикалық әлеуеттің нығайып келе жатқанын, қаржылық тәртіптің сақталатынын және жергілікті атқарушы биліктің салық және бюджет саясатын тиімді жүргізіп отырғанын дәлелдейді. Мұндай қаржылық тұрақтылық ауданның әлеуметтік бағдарламаларын іске асыруға, инфрақұрылымды жаңғыртуға және тұрғындардың өмір сапасын арттыруға жаңа мүмкіндіктер ашып отыр.
Жалпы алғанда, Т.Рысқұлов ауданының ауылшаруашылығы мен қаржылық сектордағы көрсеткіштері өңірдің тұрақты даму үлгісін айқын көрсетеді. Аудан әкімдігі мен жергілікті тұрғындардың бірлескен жұмысы алдағы кезеңде де экономикалық өсімді, әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз етуге және ауданның әлеуетін арттыруға негіз болады. Аудан экономикасы, инфрақұрылымдық жобалар және қаржылық тәртіптің үйлесімді дамуы Т.Рысқұлов ауданының тұрақты даму бағытындағы сенімді үлгіге айналғанын айғақтайды. Тағы бір ескеретін жайт, Т.Рысқұлов ауданында инфрақұрылымдық даму қарқыны жыл сайын артып келеді. Өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына серпін беретін жобалар ауқымды түрде жүзеге асырылуда. 2024 жылы аудан бойынша жалпы 45 инфрақұрылымдық жобаға 5,8 млрд теңге бөлініп, оның 37 жобасы толық іске асырылды. Бұл көрсеткіштер жергілікті билік пен тұрғындардың бірлескен еңбегі мен ауданның тұрақты дамуға бағытталған стратегиялық жоспарларының айқын нәтижесі болып отыр.
Денсаулық сақтау саласында маңызды ілгерілеушілік бар. Қайыңды, Сабденов және Қорағаты елді мекендерінде жаңа фельдшерлік-акушерлік пункттер (ФАП) пайдалануға беріліп, тұрғындарға медициналық қызмет көрсету сапасы артты. Бұл жобалар шалғай елді мекендердегі тұрғындардың денсаулығына қолжетімділікті қамтамасыз етіп, ауданның әлеуметтік саласын нығайтуға үлес қосты.
Су жүйелерін дамыту да басты назарда. Аққайнар, Мамыртөбе, Қосапан және Тойқұдық ауылдарында таза ауызсу жүйелері іске қосылды. Су инфрақұрылымының жетілдірілуі тұрғындардың тұрмыс сапасын жақсартуға, ауылшаруашылығы мен шағын кәсіпкерліктің дамуына жағдай жасайды. Бұл бағыттағы жобалар алдағы жылдары да жалғасын табуы жоспарланып отыр.
Жол саласы да аудан дамуының маңызды құрамдас бөлігі ретінде қолға алынған. 2024 жылы 19,5 шақырым жол жөнделіп, 13 елді мекен сапалы тас жолдармен қамтылды. Бұл ауыл-аймақтардың қалалармен байланысын нығайтып, тұрғындардың күнделікті қатынасы мен өнім тасымалының тиімділігін арттыруға септігін тигізді. Жөнделген жолдар тек көлік инфрақұрылымын жақсартып қана қоймай, ауылдық жерлерде әлеуметтік өмірді, кәсіпкерлік және туризмді дамытуға да серпін береді. 2025 жылға аудан әкімдігі жоспарлаған жобалар да ауқымды. 3,6 млрд теңгеге 8 өтпелі жобаны жүзеге асыру қарастырылған. Олардың қатарында Малдыбай ауылында салынып жатқан 120 орындық жаңа мектеп және төрт елді мекенді таза ауызсумен қамтамасыз ету нысандары бар. Бұл жобалар білім беру сапасын арттыруға, балалар мен жасөспірімдердің оқу жағдайын жақсартуға, тұрғындардың өмір сүру сапасын арттыруға бағытталған.
Сонымен қатар, 2025 жылы 10 жаңа жобаға 4,7 млрд теңге қарастырылған. Жобалардың арасында әлеуметтік осал топтағы азаматтарды баспанамен қамтамасыз ету, мектептерді күрделі жөндеуден өткізу, ауылдық елді мекендердегі инфрақұрылымды жаңарту секілді маңызды бағыттар бар. Бұл шаралар аудан тұрғындарының тұрмыс сапасын жақсартуға, әлеуметтік тұрақтылықты нығайтуға, өңірдің әлеуметтік даму әлеуетін арттыруға бағытталған.
Т.Рысқұлов ауданында құрылымдық өсім мен әлеуметтік тұрақтылықты қамтамасыз ету бағытында айтарлықтай жұмыстар жүргізілуде. Жеке секторда 12 жоба іске қосылып, жалпы құны 4,6 млрд теңге болып, нәтижесінде 152 адам тұрақты жұмыспен қамтылды. Бұл көрсеткіш аудан экономикасының әртараптандырылуына және жаңа өндіріс бағыттарын қалыптастыруға серпін беріп отыр. Жыл соңына дейін аудан бойынша 16,2 млрд теңгеге 12 ірі жобаны іске қосу жоспарланған. Олардың қатарында 4,5 млрд теңге құны бар «Gakku Qus» құс фабрикасы мен жем зауыты бар. Мұндай инвестициялар аудан өндірісін жаңғыртып, қосымша өндірістік қуаттар құруға мүмкіндік береді, жаңа жұмыс орындарын ашып, жергілікті тұрғындардың тұрмыс деңгейін көтеруге жол ашады. Аудандағы әлеуметтік саясат та жүйелі жүргізілуде. Қазіргі кезде жұмыссыздық деңгейі 4,8 пайызды құрап, бұл көрсеткіш облыстық деңгеймен бірдей. Экономикалық белсенді халық саны 27 700 адамды құрайды. 2025 жылы жүргізілген жұмыспен қамту шаралары бойынша 3299 адам қамтылып, 1721 азамат тұрақты жұмысқа орналастырылды. Сонымен қатар, еңбек қатынастарын заңдастыру бағытында да нақты нәтижелер бар. Аудандағы 83 жұмыс берушіде 226 қызметкердің келісімшарты заңдастырылып, 76 кәсіпорында 155 қызметкердің еңбекақысы орта есеппен 22,4 пайызға артты. Бұл көрсеткіштер тұрғындардың еңбек қауіпсіздігі мен әлеуметтік кепілдіктерін қамтамасыз етуге бағытталған аудандық саясаттың тиімділігін дәлелдейді.
Барлық көрсетілген деректер мен жобалардың жүзеге асырылуы Т.Рысқұлов ауданында әлеуметтік-экономикалық дамудың тұрақты жолға қойылғанын, инфрақұрылымдық жаңғыртулар мен инвестициялық белсенділіктің нәтижелі екенін айқын көрсетеді. Аудан экономикасының әртараптануы, жаңа өндіріс орындарының ашылуы, тұрғындардың тұрақты жұмыспен қамтылуы жергілікті халықтың өмір сапасын арттыруға және әлеуметтік тұрақтылықты нығайтуға мүмкіндік беріп отыр. Инфрақұрылымдық жобалардың, жол жөндеу, таза су жүйелерін жаңғырту және білім беру нысандарын салу сияқты маңызды бастамалардың жүзеге асуы тұрғындардың күнделікті тұрмысын жақсартып қана қоймай, ауданның ұзақ мерзімді дамуына сенімді негіз қалайды.
Ауылшаруашылығы саласында қол жеткізілген өсім, мал және өсімдік шаруашылығының дамуы, су ресурстарын тиімді пайдалану жобалары фермерлердің өнімділігін арттыруға және ауылдық елді мекендердегі экономикалық белсенділікті күшейтуге септігін тигізеді. Қаржылық тәртіптің сақталуы мен бюджет кірістерінің тұрақты өсуі ауданның әлеуметтік бағдарламаларды қаржыландыру мүмкіндігін қамтамасыз етіп, жергілікті биліктің экономикалық саясатты тиімді жүргізіп отырғанын айғақтайды.
Жеке сектор мен ірі кәсіпкерлік жобалар аудан экономикасын жаңғыртып, жаңа өндіріс салаларын қалыптастыруға, тұрғындарды тұрақты жұмыс орындарымен қамтамасыз етуге жол ашты. Жұмыспен қамту бағдарламалары мен еңбек қатынастарын заңдастыру шаралары әлеуметтік қорғаудың нақты нәтижесін көрсете отырып, халықтың сенімін арттыруға ықпал етеді.
Т.Рысқұлов ауданының тұрақты дамуы – бұл аудан әкімдігі мен жергілікті тұрғындардың бірлескен еңбегі, стратегиялық жоспарлау мен инвестициялық саясаттың нәтижесі. Инфрақұрылымдық жобалар, әлеуметтік қолдау шаралары, өндірістік және ауылшаруашылығы секторындағы өсім өңірдің экономикалық және әлеуметтік әлеуетін арттыра отырып, болашақта да тұрақты даму үлгісін көрсетуге мүмкіндік береді. Ауданның қол жеткізген нәтижелері оның сенімді және тұрақты даму бағытындағы үлгіге айналғанын айқын дәлелдейді, ал халық пен билік арасындағы тиімді серіктестік Т.Рысқұлов ауданының өркендеуін әрі қарай қамтамасыз ететін басты фактор болып отыр.
Арайлы ЖАҚСЫЛЫҚ,
Жамбыл облысы
Т.Рысқұлов ауданы
