«Қазақмыстағы» қайғылы оқиға бүкіл елімізді дүр сілкіндірді. «Жомарт» кенішінде 7 кенші көзді ашып-жұмғанша қаза тапты. Қаза тап-
қандардың ең кішісі 27 жастағы Ардақтың артында аңырап жап-жас келіншегі, сәбиі қалды. 50 жастағы Қайраттың 5 бірдей шиеттей баласы жетімдік зарын кешуге мәжбүр. 7 бірдей боздақтың қай-қайсысының болсын отбасылары үшін бұл орны толмас қайғы-қасірет екені сөзсіз. Қаза тапқандардың отбасыларына жұмысшының орташа жылдық жалақысының 10 еселенген мөлшері және 2 млн теңге жерлеу рәсімін ұйымдастыруға төленбек. Әзірге көңілге медеу етеріміз осы. Бірақ, жоғарыда айтқанымыздай, қазаның орнын ештеңемен толтыра алмайсың.
Мемлекеттік комиссия құрылды. Тексеріп жатыр. Олар қалай қаза тапты? Ұзынқұлақтан, газеттерден, әлеуметтік желіден ұққанымыз «Жомарт» кенішінің жарамсыз болып қалған тұсын жөндеуге шыққан жетеуді опырылған топырақ әп-сәтте басып қалған. Тағы да немқұрайдылық. «Жас Алаш» газетінен сол өңірдің тумасы Алма Түсіпбекованың назаланған үнін, сөзін оқығанда төбе шашың тік тұрады: «Қауіпсіздік сақталмайды. Әйтпесе осындай апаттар жиі болушы ма еді? Мен Ұлытаудың тумасымын. Ес білгелі шахтада үнемі жарылыс, қаралы үн, қаралы шаңырақ. Ағылған адам. Содан бері 40 жыл өтті. Еш өзгеріс жоқ. Кеншілер өндірген өнімнің бағасы жыл сайын артып жатады. Алпауыттар үшін Ата Заңымыздың айқын көрсетілген, яғни «мемлекеттің ең қымбат қазынасы – адам және адамның өмірі» көк тиынға айналды. Студент кезінде туысым шахтада қаза тапты. Құрбымның әкесі де кеніште көз жұмды. Тіпті денесін де таппады. Міне осындай қаралы оқиғалар көп. Біздің билік адам өлімінен кейін ғана дабыл қағады. Оған дейін әрекет етуге болмайтын ба еді?»
Мінеки, ащы шындық осы! Бұған алып-қосарымыз жоқ. Ең бастысы «Қазақмыста» баяғы Кеңес өкіметіндегі ескі технологиялары әлі жұмыс істеуде. Күлесің бе, жылайсың ба? «Қазақмыс» корпорациясының былтырғы бір жылғы қаржы айналымы 12 трлн теңге екен. Оның иелері миллиардерлер Владимир Ким мен Эдуард Огай дейді. Олар қалай алпауытқа айналды? Әрине, қазақтың байлығын теспей сорып алып, енді талтаңдап жүр. Жақында Кимнің 18 жасар қызы Лондоннан 14 млн долларға зәулім үй сатып алыпты. Ақша кімдікі? Әкесінікі емес, қазақтікі. Ал шахтада ауыр жұмыс істеп жүргендердің айлығы жартымсыз. Бұларға қашан тосқауыл қойылып, заңсыз иеленген миллиардтар елімізге қай уақытта қайтарылады? Бұл алпауыттардың Қазақстанға жаны ашымайды. Ел басына күн туса, кез келген уақытта олар шетелдердегі дайындап қойған мекендеріне тайып тұрады. Қарызға батқан халықтың тілегі де, талабы – сол алпауыттардың заңсыз тапқан мүлкі тезірек тәркіленіп, ел қазынасы мемлекетімізге оралуы тиіс. Әзірге біз ештеңе көріп отырған жоқпыз.
Ертай АЙҒАЛИҰЛЫ
