Қазақстан Республикасының Мемлекеттік академиялық би театры Алматы көрермендеріне көптен күткен «Ақсақ құлан» балетінің премьерасын ұсынды. Шыңғыс ханның ұлы Жошының тағдыры туралы ежелгі қазақ аңызына негізделген қойылым орасан зор табыспен өтіп, қаланың мәдени өміріндегі жарқын оқиғаға айналды. Қоюшы-режиссер Майлен Тлеубаев қойған балеттің жаңа редакциясында алғаш рет 1976 жылы шырқалған Алмас Серкебаевтың ерекше музыкасы сақталған. Алайда, либретто терең философиялық тақырыптарға баса назар аудару үшін айтарлықтай өзгертілді: адамның табиғатпен үйлесімділігі, махаббаттың күші және шындықтың кешірілмеуі. «Ақсақ құлан» - бұл жай ғана сахналық қойылым емес, тұрмыстың мәңгілік мәселелерін қозғайтын қуатты баяндау.
Балетпен жұмыс жасау сахна өнерінің үздік шеберлерін біріктірді. Инна Суги дәуірдің рухын бейнелейтін және кейіпкерлерді ерекше көрсететін костюмдер жасады. Бейне проекцияларының суретшісі Ербол Бисенов қойылымды әр көріністің драмасы мен сұлулығын арттыратын көрнекі бейнелермен толтырып, оларды тереңдік пен сұлулыққа толтырды.
«Ең алдымен, мен 1976 жылы жазылған Алмас Серкебаевтың музыкасын негізге алдым, сол кезде әкемнің қойылымында «Ақсақ құлан» балетінің тұңғыш премьерасы болды. Балетті қалпына келтіру жұмыстарында мен Шыңғыс ханның сүйікті ұлы Жошы ханның өлімі туралы қазақтың әйгілі аңызы бойынша өз либреттомды жаздым. Негізгі процесс, әрине, балет труппасымен жұмыс, әсіресе музыкалық мазмұн өте мағыналы, терең және күрделі болғандықтан. Мен Жапонияда тұратындықтан және жұмыс істейтіндіктен, балет әртістері алдымен па мен қозғалыстарды мен оларға алдын - ала жіберген бейнематериалдардан және күнделікті жаттығулардан үйренді, кордебалетпен және солистермен жұмыс жеке байланыс, менің ойымша, үлкен нәтиже берді - труппа өз партияларын өте эмоционалды және үлкен қайтарыммен орындады. Балеттегі хореография да классикалық емес, классикалық заманауи және заманауи қозғалыстар да бар.» - дейді қоюшы режиссер Майлен Тілеубаев.
Балеттің әр сахнасы көрермендердің қошеметіне бөленді, балет труппасы сахнада Ұлы Дала аңызының драмасын, құмарлығы мен ұлылығын бейнелейтін керемет эмоционалды қайтарыммен өнер көрсетті. Қоюшы балет труппасының көркемдік жетекшісі, ҚР Еңбек сіңірген қайраткері Гулфида Гафуровамен бірлесіп хореографияда классикалық балет өнері мен қазақтың ұлттық дәстүрі мен түсінің бірегей синтезі бар, олар спектакльдің әр сәтінің сипатын күшейтеді. Жауынгерлердің, бишілердің және құландардың жаппай көріністері, риясыз махаббат пен қатыгездікке қарсы тұру, адамның табиғатпен үйлесімділігінің маңыздылығы - бұл сюжеттің басты хабары, бұл хабарлама бүгінгі күнге дейін өзекті - әр көрерменнің жүрегіне әсер етті. Балет труппасының жетекші солистері Дияр Акенев - шаман партиясы, Айнур Мукашева-Ақсақ құлан партиясы және Ильяс Заманбек - Жошы партиясы өз кейіпкерлеріне эмоционалды түрде терең сіңіп кеткені соншалық, негізгі сәттерде зал сюжеттік желінің дамуын бақылап, одан кейін дүрбелең қошеметпен өз лебіздерін білдірді.
«Бұл қойылымда хореография мен күрделі музыкалық безендіруден басқа көптеген техникалық сәттер бар - бұл жарық пен күрделі ауысулар, Балет Ербол Бисенов жұмыс істеген видеографияның астына түседі - біздің қоюшы-суретшіміз, графикада балет фрагменттерінің орындауындағы әр картинаның көңіл-күйін жеткізетін күрделі элементтер бар. Репертуарлық жоспарда «Ақсақ құлан» балеті көптен бері айтылып келеді және бастапқыда бұл Булат Аюхановтың идеясы болды - сондықтан бұл қойылым ұлы шебер мен театрымыздың негізін қалаушыға, біздің ұстазымызға, оның ісін жалғастырып, оның барлық идеяларын іске асырып, сонымен қатар би театрының балет қойылымдарының алтын қорын толықтыруға құрмет. Майлен Тлеубаевпен жұмыс істеу де режиссерді кездейсоқ таңдау емес, ең алдымен, біз бірге жұмыс істеген бірінші жыл емес және репертуарға кіріп, театр сахнасына шығатын көптеген лайықты туындылар жасадық, бірақ бұл оның әкесі жасаған алғашқы дереккөзге сілтеме болды. Әрине, редакция мен драматургия жаңа қойылымда ерекшеленеді және бұл Майлен Минтаевичтің қолжазбасы», - дейді балет труппасының бас балетмейстері, ҚР Еңбек сіңірген қайраткері Гулфида Гафурова.
«Ақсақ құлан» - бұл жай ғана балет емес, бұл туған елдің мәдениетіне деген мақтаныш сезімін оятатын тірі аңыз!»- деп көрермендер қойылымнан кейін өз ойларын білдірді.
«Ақсақ құлан» премьерасы нағыз салтанатқа айналды және Қазақстанның балет өнері тарихындағы жаңа кезеңді ашты, ұлттық дәстүрлер мен мәдени мұраларды сақтау мен болашақ ұрпаққа берудің маңыздылығын еске салды.
