Қазақстандағы туризм саласы – соңғы жылдары қоғамның назарын ерекше аударып тұрған өзекті мәселелердің бірі. Ел Үкіметі мен жеке инвесторлар тарапынан туризмді дамытуға талпыныс жасалып жатқанымен, бұл салада шешімін таппаған түйткілдер жетерлік. Табиғаты көркем, географиялық тұрғыдан бай өлке бола тұра, еліміздің туризм саласы кейде туристер үшін қолайсыз, кейде тіпті тиімсіз болып көрінеді. Ал бұл проблемалар отандық туризмнің дамуына кері әсерін тигізуде.
Жақында TikTok әлеуметтік желісінде кең тараған бір бейнежазба бұл мәселені тағы да күн тәртібіне шығарды. Онда блогер Алакөлге барып, қымбат бағада сапасы төмен қызмет алғанын айтып, «Египетке барып демалған әлдеқайда арзан әрі тиімді болды» деп салыстырған болатын. Бұл бір ғана мысал емес. Соңғы жылдары әлеуметтік желіде Қазақстан ішіндегі демалыс орындарының бағасы шетелдегі танымал курорттармен бәсекелесе алмайтыны туралы пікірлер көбейіп кетті.
Қазақстанда туристік нысандарға жету – өз алдына бір мәселе. Жолдардың сапасы көп жағдайда көңіл көншітпейді. Алакөл, Балқаш, Баянауыл, Қатон-Қарағай, Көлсай секілді көркем жерлерге жету үшін жол азабын тартуға тура келеді. Әсіресе, жеке көлігі жоқ адамдар үшін мұндай сапар әрі қиын, әрі қымбат. Теміржол билеттері алдын ала сатылып кетсе, ұшақ билеттерінің бағасы кейде халықаралық рейстерден де қымбат болып кетеді. Бұл өз кезегінде ішкі туризмге деген сұраныстың төмендеуіне әкеледі.
Жолдың жайсыздығы ғана емес, инфрақұрылымның артта қалуы да көп туристің көңілінен шықпайды. Қонақүйлер мен демалыс орындарының бағасы шарықтап тұрса да, көрсетілетін қызметтің сапасы жиі сынға ұшырайды. Қолайсыз санитарлық жағдай, біліксіз қызметкерлер, интернет пен байланыс мәселесі және ең бастысы – туристерге арналған ақпараттың аздығы көптеген саяхатшыларды шетелге бет бұруға итермелейді.
Қазақстанның табиғаты – ең басты байлықтарымыздың бірі. Алайда сол байлықтың өзі экологиялық проблемаға айналып барады. Жыл сайын мыңдаған турист баратын көлдер мен ұлттық парктер ластанып жатыр. Демалушылардан қалған қоқыс, экологиялық ережелердің сақталмауы, кейбір аймақтарда заңсыз құрылыстар мен ағаш кесу секілді мәселелер елдің экожүйесіне зиянын тигізіп отыр.
Мысалы, соңғы жылдары Көлсай мен Қайыңды көлдерінің жағалауы қоқыстан көз ашпай қалғаны туралы әлеуметтік желілерде талай шу шықты. Бұл – туризмнің дұрыс реттелмей, бақылаусыз дамуының салдары. Табиғатқа келіп демалушылар жауапкершілік танытпаған жағдайда, болашақта бұл көрікті жерлер өз көркінен айырылуы мүмкін. Демек, туризм табыс көзі болумен қатар, экологияға төнетін үлкен қауіпке де айналуы ғажап емес.
Қазақстанда бір апта Алакөлде демалу – көлік, қонақүй, тамақ және басқа да шығындарды қосқанда 300-500 мың теңге аралығында түсуі мүмкін. Ал дәл осы сомаға Түркия немесе Египетке барып, «бәрі қосылған» (all inclusive) жүйесімен демалып келуге болады. Мұндай жағдай отандық туризмнің тартымдылығын төмендетеді. Турист үшін басты нәрсе – баға мен сапа арасындағы тепе-теңдік. Елімізде, өкінішке қарай, бұл тепе-теңдік бұзылған.
Туризм – ел экономикасын дамытуға үлкен үлес қоса алатын сала. Алайда бұл үшін оның барлық тетіктері дұрыс жұмыс істеуі қажет. Табиғи байлығымызды дұрыс пайдаланып, экологияны сақтай отырып, туристерге сапалы қызмет ұсынсақ, Қазақстанды әлемнің басты туристік бағыттарының біріне айналдыруға толық мүмкіндік бар. Қазіргідей «Египетке барған арзан» дейтін пікірлерді жоққа шығаратын уақыт келді. Бірақ бұл барлығымыздың ортақ жауапкершілігіміз деп пайымдаймын.
Қарақат НҰРЖҰМА
