Бала мектепке бара бастағанда, оның тамақтануына қойылатын талаптар өзгереді, өйткені мектеп оқушылары өте үлкен психологиялық және ақыл-ой жүктемелеріне жақын келеді. Сонымен қатар, көптегенбалалар спорт секцияларына қатысады. Сонымен қатар, дене белсенді өсуді жалғастыруда, сондықтан мектеп жасындағы баланың тамақтануына әрқашан жеткілікті назар аудару керек. 7 жастан асқан балаларға қандай өнімдер қажет екенін, оқушы оларды күнделікті қанша мөлшер деқолдануы керек және осы жастағы балаға мәзір құрудың ең жақсы әдісі туралы қарастырайық.
Мектеп жасындағы балалардың тамақтануының негізгі нюанстары:
- Күн ішінде баланың энергия шығынын жабу үшін тамақпен бірге калория көп болуы керек.
- Оқушының рационы алмастырылмайтын және алмастырылатын нутриенттер бойынша теңгерілуі тиіс. Мұны істеу үшін оны мүмкіндігінше әр тараптандыру ұсынылады.
- Баланың денесінің жеке ерекшеліктерін ескеру маңызды.
- Оқушы баланың рационындағы ақуыздардың кем дегенде 60%-ы жануарлардан алынатын өнімдерден алынуы керек.
- Оқушы үшін тамақпен бірге алынатын көмірсулардың мөлшері ақуыз немесе май мөлшерінен 4 есе көп болуы керек.
- Баланың мәзірінде тәттілермен ұсынылған жылдам көмірсулар барлық көмірсулардың 10-20% құрайды.
- Баланың үнемі тамақтануы үшін тамақтану режимінің болуы маңызды.
- Оқушының рационына нан, картоп, жарма кіруі керек. Балаға арналған ұн өнімдері ұнтақталған ұнға дайындалуы керек.
- Бала аптасына бір-екі реет балық жеуі керек. Сондай-ақ, оқушының апталық мәзірінде кемінде бір реет қызыл ет болуы керек.
- Мектеп жасындағыбалаға бұршақты өнімдерді аптасына 1-2 ретжеуге кеңес беріледі.
- Күн сайын баланың рационында көкөністер мен жемістердің бес порциясы болуы керек. Бір порция-апельсин, алма, банан немесе басқа орташа жеміс, 10-15 жидек немесе жүзім, екі кішкентай жеміс (өрік, қараөрік), 50 г көкөніс салаты, бір стақан шырын (тек табиғи шырын ескеріледі), бір ас қасық кептірілген жемістер, 3 ас қасық қайнатылған көкөністер.
- Бала күн сайын сүт өнімдерін тұтынуы керек. Үш порция ұсынылады, олардың біреуі 30 г ірімшік, бір стакан сүт, бір йогурт болуы мүмкін.
- Тәттілер мен майлы тағамдар, егер олар пайдалы және сапалы тағамдарды алмастырмаса, оқушының рационында рұқсат етіледі, өйткені печенье, торттар, вафли, фри және басқа да ұқсас өнімдерде дәрумендер мен минералды компоненттер өте аз.
- Синтетикалық тағамдық қоспаларды, сондай-ақ дәмдеуіштерді тамақпен бірге қабылдауды азайту керек.
Таңғы ас пен түскі ас еңжігерлі және күнделікті калориялардың шамамен 60% -ын қамтамасыз етуі керек. Бала ұйқыға кетерден екі сағат бұрын кешкі ас ішуі керек.
Сапалы тамақтану балалардың оқу қабілеті мен денсаулығын нығайтады. Тамақтану интеллектуалды дамуға және оқу қабілетіне әсер ететіндіктен, дұрыс тамақтану-бұл мектептегі жақсы үлгерімнің қажетті шарты. Зерттеулер көрсеткендей, сапалы тамақтанатын балалар тестілеу кезінде отбасыларының материалдық жағдайына және мектеп деңгейіне қарамастан жоғары баға алады. Керісінше, ерте балалық шақта пайда болған қоректікз аттардың жетіспеушілігі оқу қабілетіне, мектепте болу ұзақтығына, шоғырлану қабілетіне және ұқыптылыққа әсер етуі мүмкін. Қоректік заттардың жетіспеушілігі бар балалар IQ тестілеуінен және нақты ақпаратты білуден арнайы таңдалған салыстыру топтарындағы балаларға қарағанда төмен балл алады.
Сонымен, қорыта келе, балалардың тамақтануын ұйымдастыруға арналған негізгі ұсыныстардың бірі: баланы күшпен тамақтандырмаңыз! Балалар ағзасы қоректік заттар мен калориялардың оңтайлы қажеттіліктерін дербес анықтай алады.
Наурызбай ауданының санитариялық-эпидемиологиялық бақылау басқармасының басшысы Конеева В.И.
Санитарлық-гигиеналық бақылау және қадағалау, техникалық регламенттерді бақылау бөлімінің жетекші маманы Данышпанова А.Б.
