Қазіргі қоғамда бала тәрбиесінде отбасы мен мектептің рөлі ерекше. Өйткені, балалардағы тұлғалық дамуы мен әлеуметтік бейімделуінде осы екі ортаның ықпалы зор. Отбасылық тәрбие мен мектептік тәрбие арасында тығыз байланыс орнату бала үшін маңызды. Бұл байланыс балаға әлеуметтік құндылықтарды түсіну мен үйренуге көмектеседі, әрі оның мінез-құлқын реттеуге ықпал етеді. Осы тұрғыдан алғанда, отбасы мен мектептің бірлескен жұмысы өте маңызды.
- Отбасылық тәрбие дегеніміз не?
Отбасылық тәрбие — бала тәрбиесінің негізі болып табылады. Бұл процесс ата-аналардың балаға моральдық, адамгершілік және әлеуметтік құндылықтарды, мінез-құлық дағдыларын, өмір сүру дағдыларын қалыптастыруды көздейді.
Отбасылық тәрбиенің басты принциптері:
- Адамгершілік принципі:
Баланы тәрбиелеуде оның адамгершілік, моральдық және этикалық құндылықтарын қалыптастыру. Балаларға дұрыс пен бұрысты ажыратуға, қоғамда өз орнын табуға көмектесу. - Құқықтық принцип:
Бала құқықтары мен міндеттерін түсіну және оларды құрметтеу. Бала өз пікірін білдіруге, өз құқығын қорғауға, сондай-ақ ата-аналардың құқықтарын құрметтеуге үйретілуі тиіс. - Жеке тұлғаға деген құрмет:
Әр бала — жеке тұлға болып табылады, оның өз пікірі, қызығушылығы мен қажеттіліктері болуы тиіс. Оны құрметтеу және жеке қасиеттерін ескере отырып тәрбиелеу. - Үйлесімділік принципі:
Отбасылық тәрбиеде үйлесімділік пен тепе-теңдік орнату маңызды. Баланың тәртібі мен психологиялық дамуы арасында тепе-теңдікті сақтау керек. - Тұрақтылық принципі:
Баланың психологиялық тұрақтылығы отбасында тыныштық пен тұрақтылықты қажет етеді. Ата-аналардың арасында келісім мен өзара түсіністік болмаған жағдайда баланың психоэмоционалды жағдайы бұзылады. - Баланы сүйіспеншілікпен тәрбиелеу принципі:
Баланың сүйіспеншілігін сезінуі, қолдау мен қамқорлық көрсету арқылы оның жеке тұлғалық дамуы қамтамасыз етіледі. Әр бала өзін қадірлі, маңызды сезінгенде ғана жақсы нәтижелерге қол жеткізеді.
Отбасылық тәрбиенің рөлі:
Отбасы — баланың алғашқы тәрбиесі мен білімі басталатын орын. Отбасындағы тәрбиенің сапасы баланың келешек өміріне, оның жеке тұлға ретінде қалыптасуына және қоғамда орнын табуына әсер етеді.
Мектеп пен отбасы арасындағы ынтымақтастық баланың құқықтарын қорғауда, оның міндеттерін орындауда өте маңызды. Бұл екі тараптың бірлесе жұмыс істеуі баланың дұрыс тәрбиеленуіне, оның құқықтарын қорғауға және әлеуметтенуіне ықпал етеді. Отбасы – баланың алғашқы тәрбие ортасы. Ата-аналар өз балаларына жауапкершілікпен қарап, олардың құқықтарын қорғауға, міндеттерін орындауға бағыттайды. Баланың құқығын қорғау және оған дұрыс тәрбие беру, заңдар мен нормаларды түсіндіру ата-ананың міндеті басты болып табылады.
Өскенбай Самал Рысбекқызы
Алматы қаласы «Шаңырақ» шағын ауданындағы «Олимпиада резервінің Республикалық мамандандырылған мектеп-интернат-колледжі» РММ-нің тәрбиешісі
