Қарлы қыстан кейін қатып қалған мұздың маусымдық еруі байқалады, бұл өзендердегі су деңгейінің едәуір көтерілуіне әсер ету мүмкін. Батыс Қазақстан облысының кейбір аудандары мен Орал қаласы көктемгі су тасқынына ұшырауы ықтимал, бұл өз кезегінде экономикалық зиян келтіруі мүмкін.
«Су тасқыны – болжанатын табиғи апат па?», «Олардың алдын алуға бола ма?». Бұл халық арасында бірден туындайтын сұрақтар. Өзендерге жақын аумақтарда су тасқынының алдын алу шараларының бірі – оның еруі кезінде кептелісті жою үшін мұз жамылғысын бұзу. Тағы бір себеп – қатты жауын-шашын және одан кейінгі су тасқыны. 2011 жылы облыс аумағында орын алған су тасқыны осындай табиғи апаттардың салдары қаншалықты қауіпті болатынын көрсетті.
Су тасқынына дайындық қалай жүргізіледі? Су тасқыны су айдындарындағы судың айтарлықтай көтерілу себебінен болады. Сондықтан ықтимал салдарларды болжай отырып, олардың қоршау бөгеттері мен бекіністер салу жұмыстары жүргізіледі. Бұл әсіресе су қоймалары жүйесін салу кезінде ескеріледі. Алайда барлық табиғи су қоймаларын арнайы тосқауылдармен жабдықтау мүмкін емес. Суға жиі кететін аумақтардың тұрғындарына көктемгі қар ерудің салдары қаншалықты ауыр болуы мүмкін екендігі белгілі. Сондықтан, «үлкен судың» пайда болу мүмкіндігін болжай отырып, әдетте қалай әрекет ету керектігін біледі. Осындай кезеңдерде адамдардың өз өмірі мен мүлкін сақтау мақсатында шұғыл шараларды уақтылы қабылдауы үшін бұқаралық ақпарат құралдары (радио және теледидар) «су тасқыны туындауы мүмкін» деп хабарланады. Дегенмен, бұл құбылыс оған дайындыққа да қарамастан, әрқашан халық арасында дүрбелең мен шатасуды тудырады. Бірақ осындай жағдайда сабырлы болуыңыз қажет және төменде сипатталған жоспарға сәйкес әрекет етуіңіз керек.
Су тасқыны кезінде бірінші кезектегі қауіпсіздік шаралары
- Эвакуациялау үшін сөмкеңізді келесідей дайындап, жинақтаңыз:
- құжаттар;
- жылы киім мен аяқ киім;
- жаңбырдан қорғайтын құралдар (плащтар, үлдір);
- қажетті дәрі-дәрмектер;
- 2-3 күндік тамақ пен ішімдік;
- фонарь және оның қосалқы батареялары, пластикалық пакетке оралған шамдар, сіріңкелер.
Көрсетілген жиынтықтың құрамы құтқарушылар бірден көмекке келе алмайтын дербес іс-қимылдар қажет болған кезде де осындай болады. Мұндай жағдайларда, әсіресе жер үй тұрғындары жер бетінен ең жоғары жерлерге (үйлердің төбелері, ғимараттардың жоғарғы қабаттары) шығуға мәжбүр болуы мүмкін. Құтқарушыларда мүмкіндік пайда болғаннан кейін олар халықты эвакуациялайды. Іздестіруді жеңілдету үшін құтқарушыларға сигнал белгілерімен хабарлау керек. Күндізгі уақытта жарқырайтын киімдерді, ал түнде жарық көздерін айналдыру керек. Эвакуациялау кезінде жүзу құралдарын артық жүктеместен және құтқарушылардың барлық талаптарын мүлтіксіз сақтай отырып, тынышталып, әрекет етіңіз.
Ең бастысы – сабыр сақтау! Ойластырылған әрекеттер мен дүрбелеңнің болмауы – зардап шеккендердің өмірі мен олардың мүлкін сақтаудың кепілі!
