Сапа менеджментінің эволюциясы туралы түсінік

Сапа менеджментінің эволюциясы туралы түсінік

Сапа менеджменті жүйесі ұйымның, өнімнің немесе қызметтің үйлесімді болуын қамтамасыз етеді. Оның төрт негізгі компоненті бар: сапаны жоспарлаусапа кепілдігісапаны бақылаусапаны жақсарту.

Сапа менеджменті тек өнімге ғана емес, бағытталған қызмет сапасына, сонымен қатар оған қол жеткізу құралдарына да байланыстыСапа менеджменті сапа кепілдігі мен процестерді бақылайды, сондай-ақ бірізділікке қол жеткізу үшін өнімдерді пайдаланады. Тұтынушының қалағаны және ол үшін төлеуге дайын болуы сапаны анықтайды. Бұл нарықтағы белгілі немесе белгісіз тұтынушыға жазбаша немесе жазбаша міндеттемеболып табылады. Осылайша, сапаны мақсатты пайдалануға жарамдылығын немесе өнім өзінің мақсатты функциясын қаншалықты жақсы орындайтындығын анықтауға болады.

Сапа менеджменті  бұл жақында пайда болған құбылыс, бірақ ұйым үшін маңызды. Өнер және қолөнерді қолдайтын өркениеттер тұтынушыларғаәдеттегі тауарларға емес, жоғары сапа стандарттарына сәйкес келетін тауарларды таңдауға мүмкіндік берді. Өнер және қолөнер шеберлеріне немесе суретшілерге жүктелген міндеттерде олар өздерінің студияларын басқарып, басқаларды жаттықтырады және қадағалайды. Қолөнершілердің маңызы кеми бастады, өйткені жаппай өндіріс және қайталанатын жұмыс тәжірибелері пайда болды. Мақсат – бірдей тауарларды көптеп шығару.

АҚШ-та бұл тәсілдің бірінші жақтаушысы Эли Уитни, ол мушкеттерге арналған бөлшектерді өндіруді ұсынған (бір-бірімен алмастырылатын), сол себепті бірдей компоненттер шығарады және мушкет құрастыру сызығын жасайды.

Фредерик Уинслоу Тейлор – өндірістік тиімділікті жақсартуға ұмтылған инженер-механик. Оны кейде «ғылыми басқарудың атасы» деп те атайды. Ол тиімділік қозғалысының интеллектуалды жетекшілерінің бірі болды және оның тәсілінің бір бөлігі сапа менеджментін, соның ішінде стандарттау және жетілдірілген тәжірибелерді қабылдау сияқты негіздерді қалады. Генри Фордтың құрастыру желілері сапа менеджменті процедураларын қолданысқа енгізуде де маңызды болды. Германиялық Карл Бенцті көбінесе «өнертапқыш» деп атайды. Ол автомобильқұрастырып, өндірістік тәжірибеде қолдана бастады. Дегенмен шынайы жаппай өндіріс екінші дүниежүзілік соғыстан кейін Фольксвагенде басталды. Осы кезеңнен бастап Солтүстік Американдық компаниялар көбінесе тиімділікті жоғарылатумен төмен шығындарға қарсы өндіріске бағыттады.

Э.Д.Уильям алғаш рет 1924 жылы ұсынылған статистикалық әдістерді қолданып, өндіріс үшін сапаны бақылау әдісін құру арқылы сапа менеджменті эволюциясында үлкен қадам жасады. Бұл оның сапаны статистикалық бақылау жөніндегі тұрақты жұмысының негізі болды. Эдвардс Деминг кейінірек екінші дүниежүзілік соғыс кезінде Америка Құрама Штаттарында процестерді басқарудың статистикалық әдістерін қолданды, осылайша оқ-дәрілер мен басқа да стратегиялық маңызды өнімдерді өндіру сапасын жақсартты.Тұтынушылардың қанағаттануы сапа менеджментінің негізі болып табылады. Олардыңқажеттілігін ескермей, миллион долларлық компанияны құру, сайып келгенде, кірісті төмендетеді.

 Сапа менеджменті бойынша көптеген кітаптар бар. Соның ішінде сапалы мәдениет, білімді басқару маңыздылығы, көшбасшылықтың жоғары сапаға жетудегі рөлі сынды тақырыптармаңыздырақ. Сапаны басқарудың қазіргі заманғы концепцияларына  СМЖ, TQM, TQC, CWQC(Company Wide Quality Control), ИСО сияқты негізгі түрлері  жатады.

TQC - деңгейі жоғары, экономикалық тиімді және тұтынушының талаптарын толық қанағаттандыратын өнімдер мен қызметтерді қалыптастыру, қолдау және жақсартуды ұйымдастыру кезінде адамдардың әр түрлі топтарының үйлескен әрекеттерін қамтамасыз ететін тиімді жүйе.

CWQC - фирманың әрбір бөлімінде әрқызметкердің сапаны басқаруды іс жүзінде оқып игеруін және оған қатысуын қамтитын жүйе. Бұл жүйе TQC жүйесіне қатысты кезеңдерді өзінің құрамына енгізеді.

TQM - бұл кәсіпорын қызметінің барлық шеңберінде барлық деңгейдегі қызметкерлер мен басшылықтың қатысуымен және техникалық мүмкіншіліктерді ұтымды пайдалану кезінде зерттеулер мен жасап дайындаудан бастап сатудан кейінгі қызмет көрсетуге дейін сапаны басқару жүйелері мен әдістерін әр жақты бағытталған және тиімді үйлестірілген пайдалануды қарастыратын тұжырымдама.

 

TQM - бұл теориялық пән емес, үш құрамдас бөліктен тұратын сапаны арттыру процесін басқару технологиясы:

Түбірлік жүйе талдау және зерттеу үшінқолданылатын әдістер мен құралдар. Бұл әдістердебақылау статистикалық  ыңғайғабелгіліматематикалық аппараттарға негізделгенсолсебептен барлық кәсіпорындарда пайдаланылады.

Техникалық қамтамасыздандыру жүйесіБұлқызметкерлерді осы құралдарды және олардыдұрыс пайдалану жолдарын үйретуді қамтамасызететін тәсілдер мен бағдарламаларБұл жүйе әркәсіпорынның орналасқан елінің ерекшеліктерінбелгілейдісол елдің ұлттық мәдениетімен жәнедәстүрімен байланысты.

Сапаны жалпы басқаруды жетілдіру және дамужүйесі әр ел үшін өте ерекше болып табыладыоған ұлттық ерекшеліктерэкономикалықзаңнамалар өте қатты әсер етеді.

СМЖ бұл тікелей немеске жанама ықпалететін компания қызметінің аспектісін басқаружүйесі.

СМЖ -  ИСО халықаралық ұйымыстандарттарының формулаларымен жасалады.

СМЖ-ны құру үшін өнеркәсіп басшысыныңстратегиялық шешімі қажетсебебі бұл өнеркәсіптібасқаруда және жұмыстарды ұйымдастырудамаңызды ықпал етеді. СМЖ басқарушы жүйеяғнибұл жүйені кәсіпорын басшысы мен кәсіпорынменеджменті ішкі басқару тапсырмаларын шешудеқолданадыОның сол кәсіпорынға сай ұйымдасуқұрылымыәдістемесіресурсы және процесіболуы керек. СМЖ бұл басқа кәсіпорынға тәуелді емес және өзгеріске ұшырамайды. СМЖ – кәсіпорынды басқару жүйесінің бір бөлігі, ол сол кәсіпорында жасалып, өз ішінде өсуі, дамуы керек.  СМЖ жүйесін мұқият ойлапжоспарлы түрдеұйымдасып дайындау керек.  Тауардың сапасынүнемі қадағалап отыру өте маңыздыӨйткені еңалдымен тұтынушыны сапалы өніммен қамтамасызету СМЖың басты мақсаты. СМЖ қауіптітауардың көзін жойыпсапалы және барлықнормивтік актілерге сәйкес тауар шығаруғакөмектеседі. СМЖ қолдана отырып, тауардыңжақсы сатылымға шығарылуын қамтамасыз етеді.

Бақытгүл АЛИЖАНОВА, Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университетінің оқытушысы
24.08.2022

Ұқсас жаңалықтар

АРЫСҚА ШЕТЕЛДІК ИНВЕСТОРЛАР КЕЛДІ
Түркістан облысы әкімінің баспасөз қызметі - 28.03.2024 60
ҚАЗАҚТЫҢ ЖАНЫ – ДОМБЫРА
Дәулетбек Байтұрсынұлы - 28.03.2024 110
ОТАНСЫЗ ЖЕТІМ, ДІНСІЗ БАҚЫТСЫЗСЫҢ
Нұрлан Байжігітұлы - 28.03.2024 37
АППАРАТТЫҚ КЕҢЕСТЕ
Шу ауданы әкімдігі - 28.03.2024 34

Топ жаңалықтар

1
Жасанды интеллект Президенттің ақыл-ой деңгейін тексерді
Show more
smi24.kz - 2024-03-18 339
2
Өркенді қала-қуатты өңірге жетелейді
Show more
Дахан Шөкшир - 2023-06-02 6441
3
Желтоқсан батырлары—саяси қуғын-сүргін құрбандарының бірі
Show more
Сұхбаттасқан Шаргүл Қасымханқызы - 2023-06-02 8153
4
Қарағандыда саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні өтті
Show more
- 2023-06-01 6522
5
Қарағандыда “Қасіретті КарЛаг” Республикалық жыр мүшәйрасы өтті
Show more
- 2023-05-31 6657