Қазақ халқы өз мәдениеті мен ұлтын шексіз сүйген тұлғаларымен әлемге танылған халықтар арасынан алдыңғы орын алары сөзсіз. Тарих – таусылмас қазына. Әрине, тарихтың ақиқатына жету үшін бір адамның ғұмыры жетпесі сөзсіз. Сол себепті де ұрпақтар сабақтастығы, шәкірт тәрбиелеу сынды ұлағатты жолдың қасиеті биік. Ел тарихы, әдебиеті мен мәдениетін түгендеуші ғалымдар қатарынан Тілеуберді Әбенайұлының есімі де алтын әріптермен орын алады.
Ол Қазақ тарихындағы ғалымдар арасында әлі күнге дейін біржақты тұжырым қалыптаспаған, кез келген зерттеушінің батылы бара бермес пікірталасты мәселелерді зерттеуде 30 жылдан аса ғұмырын арнады. Ғалымның әкесі ел шежіресінен терең хабары бар, молда кісі болған екен. Ақиқатшыл азамат Тілеуберді Тыныбайын Рашид-ад-диннің «Жәмиғат-Тауарих» жылнамалық еңбегі, Әбілғазы Баһадүрдің «Шежіре-и-түрік» атты өмірбаяндық еңбектері негізінде Шыңғыс ханның шығу тегін, діні, атамекені мәселелеріне іргелі зерттеу еңбектерін арнады. Ол онымен қоса адамзат тарихнамасынан ерте орын алған этнонимдерді зерделеуге көп көңіл бөлді. «Қазақ атауының қасиетті синонимі – Алаш» деп тұжырымдаған ғалым бүгінде ғылымда қате түсіндіріліп келе жатқан тарихи атаулар мен терминдердің түп-төркініне талдау жасады. Ғалымның өзі өмірден өткен соң, оның еңбегін бағалаған зиялы қауым өкілдері мен ұрпақтары бірлесе, «Шыныңа көш, тарих! Шыңғыс хан кім?» деген атаумен 10 томдық зерттеу еңбегін жарыққа шығарды. Әлемнің бірнеше тілдерін меңгерген Т.Ә.Тыныбайын Күлтегін ескерткішіндегі көне түркілерді біріктірген байырғы деректерді түпнұсқадан және көне қытай тілінен тікелей аударма жасап, түсініктемелерін жазды.
Т.Тыныбайынның өжеттігі оның өзіндік пікірі, ұстанымы, ешкімге жалтақтамай түйген ғылыми көзқарастарын талқылауға ғылыми-көпшілік назарына ұсынуында еді. Тілеуберді Әбенайұлының қай еңбегін алып қарасаңыз да, түпкі түйінінде ұлттық рух мен мұндалап тұрады. Өз сөзінде Т. Тыныбайын: «Біз әр күні азаттықтың ақ таңында күліп оянғанда, биік парасат иелерінің қадірін жете түсінуіміз керек. Олардың еңбектерін көгілдір әйнекке шығарып, бүкіл ұрпақтардың жүрегіне жеткізу – біздерге парыз» дегендей, үздіксіз ізденіс нәтижесінде артында қалған мұрасы мен төл тарихымызды түгендеуге арнаған еңбектерінің құндылығына баға беру келешек ұрпақтың міндеті саналады.
Ғалымның ғылымға адалдығы оның «Біз тарихқа отаршыл жүйе авторитеттері сызған шеңбердің ішінде емес, тарихи құжаттардың, деректердің нақты дәйектемелері аясында зерттеу жүргізуіміз керек» деген ұстанымынан анық көрінеді.
